چندین عامل بر ظاهر رنگ سطح تأثیر می گذارد. این عوامل شامل پس‌زمینه (تضاد همزمان رنگی)، تطابق رنگی (تضاد پیاپی رنگی)، ثبات رنگ، روشنایی، اندازه و اشباع هستند.
پس زمینه
اثر بصری یک شی به شدت تحت تأثیر رنگ‌های پشت آن قرار می‌گیرد. رنگ پس‌زمینه می‌تواند تأثیر عمیقی بر درک فام، اشباع و روشنایی داشته باشد. یک پس زمینه می‌تواند:
- رنگ مکمل خود را القا یا تقویت می‌کند: در مقابل پس‌زمینه سبز، یک شی قرمزتر به نظر می‌رسد. در مقابل پس زمینه آبی، نارنجی تر به نظر می‌رسد. این اثر زمانی بیشتر قابل توجه است که رنگ پس‌زمینه از رنگ پیش زمینه اشباع‌تر باشد. زرد رنگی است که بیشتر تحت تأثیر پس‌زمینه خود قرار می‌گیرد. آبی کمترین تأثیر را دارد. به این اثر “تضاد رنگ همزمان” (simultaneous color contrast) می‌گویند.
- اشباع ظاهری فام مشابه را کاهش می‌دهد: به عنوان مثال، یک زمینه قرمز سبزی بیشتری را به شی پیش زمینه می‌آورد. یک شی صورتی تقریباً خنثی به نظر می‌رسد. به طور کلی، یک رنگ پس‌زمینه بسیار اشباع، اشباع اشیاء با فام مشابه را کاهش می‌دهد و اشباع رنگ را در اشیائی که فام مکمل رنگ زمینه را دارند را افزایش می‌دهد.
- روشنایی را تقویت یا کاهش می‌دهد: زمینه تیره باعث می‌شود یک شی روشن‌تر به نظر برسد. زمینه روشن باعث می‌شود یک شی تیره‌تر به نظر برسد. به این “تضاد یا تقابل همزمان روشنایی” (simultaneous brightness contrast) می‌گویند.
- هماهنگی ایجاد می‌کند: هماهنگی واکنش معکوس تضاد همزمان است. در این حالت، به نظر می‌رسد پس زمینه به جسم گسترش می‌یابد. به عنوان مثال، تصویری با زمینه سفید باعث می‌شود مقادیر آبی روشن‌تر به نظر برسند، در حالی که داشتن زمینه سیاه باعث می‌شود همان آبی تیره‌تر به نظر برسد. به این “جذب” رنگ یا “اثر گسترش” می‌گویند.
همچنین شایان ذکر است که این اثرات در صفحه نمایش رایانه کمتر قابل توجه است زیرا ایجاد یک پس زمینه واقعاً اشباع شده امکان پذیر نیست (به ویژه سبز در صفحه نمایش رایانه بسیار اشباع نشده است).
